ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΓΟΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ, ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΚΑΙΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ Ν.4800/2021

Τι είναι όμως η γονική μέριμνα και τί η επιμέλεια;

Η Επιμέλεια είναι η μία από τις τρεις λειτουργίες της γονικής μέριμνας. Οι

άλλες δύο είναι η διοίκηση της περιουσίας του ανηλίκου και η εκπροσώπησή του

σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία

του.

Ειδικότερα, η επιμέλεια περιλαμβάνει: την ανατροφή (π.χ.:τροφή, ένδυση

κ.λπ), την επίβλεψη (π.χ.:έλεγχος συναναστροφών του ανηλίκου, ανάλογα φυσικά

με την ηλικία του τέκνου και εφόσον δεν ξεπερνά τα όρια του σεβασμού της

προσωπικότητάς του), μόρφωση (π.χ.:εξωσχολική παιδεία), εκπαίδευση

(π.χ.:σχολείο), προσδιορισμός του τόπου διαμονής, ονοματοδοσία, θρησκευτική

διαπαιδαγώγηση. Κατά τη μόρφωση και την επαγγελματική εκπαίδευση του

τέκνου οι γονείς λαμβάνουν υπόψη τις ικανότητες και τις προσωπικές του κλίσεις.

Γι’ αυτόν τον σκοπό οφείλουν να συνεργάζονται με το σχολείο και αν υπάρχει

ανάγκη, να ζητούν τη συνδρομή αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών ή δημοσίων

οργανισμών.

Πώς ασκείται;

Η πιο σημαντική αλλαγή που επήλθε με τον νέο νόμο είναι ότι κατά

κανόνα πλέον η επιμέλεια ως επιμέρους περιεχόμενο της γονικής μέριμνας

ασκείται και από τους δύο γονείς είτε διαμένουν μαζί, είτε έχουν χωρίσει, όχι

μόνο «από κοινού», αλλά και «εξίσου», δηλαδή «ισάξια». Σε περίπτωση

διάστασης ή χωρισμού των γονέων οι γονείς έχουν τη δυνατότητα με έγγραφο

βέβαιης χρονολογίας να ρυθμίζουν την κατανομή της γονικής μέριμνας και την

άσκησή της σε έναν από αυτούς, να καθορίζουν τον τόπο κατοικίας του παιδιού

τους και τον χρόνο που αυτό θα διαμένει με έναν από αυτούς, τον τρόπο

επικοινωνίας τους μαζί του, αλλά και να προσπαθούν να λύσουν τις διαφορές τους

με «διαμεσολάβηση» πριν το Δικαστήριο αποφασίσει για όλα τα παραπάνω

θέματα σε περίπτωση που διαφωνούν μεταξύ τους, ή αν ο ένας γονέας αδιαφορεί

ή δεν συμπράττει στην άσκηση της γονικής μέριμνας.

Το Δικαστήριο, με γνώμονα την αρχή της προαγωγής του συμφέροντος του

ανηλίκου και αναλόγως την περίπτωση, δύναται:

α) να επιμερίσει τις εξουσίες της γονικής μέριμνας στους δύο γονείς, αναθέτοντας

στον έναν από αυτούς είτε την επιμέλεια του προσώπου, είτε τη διοίκηση της

περιουσίας, είτε την εκπροσώπηση του παιδιού σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή

δίκη, που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του (ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ

ΚΑΤΑΝΟΜΗ). Όσον αφορά τις λοιπές εξουσίες της γονικής μέριμνας, οι οποίες

δεν ανατίθενται στον ένα μόνο γονέα, εξακολουθεί να ισχύει η από κοινού άσκησή

τους και από τους δύο γονείς.

β) να κατανείμει χρονικά την άσκησή της (εναλλασσόμενη κατοικία), η οποία

πρέπει να αποφασίζεται με κριτήριο πάντοτε το συμφέρον του παιδιού

(ΧΡΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ). Εφόσον το ανήλικο τέκνο δεν επιθυμεί την

εναλλασσόμενη κατοικία, τότε δεν προάγεται το συμφέρον του.

γ) να εξειδικεύσει τον τρόπο άσκησής της σε ιδιαίτερα θέματα,

δ) να αναθέσει την άσκησή της μόνο στον έναν γονέα  ή σε τρίτο,

ε) να διατάξει πραγματογνωμοσύνη ή τη λήψη οποιουδήποτε άλλου πρόσφορου

μέτρου,

στ) να διατάξει διαμεσολάβηση ή την επανάληψη διακοπείσας διαμεσολάβησης,

ορίζοντας συγχρόνως τον διαμεσολαβητή.

Όταν η επιμέλεια ασκείται από τον έναν γονέα ή έχει γίνει κατανομή της

μεταξύ των γονέων, οι αποφάσεις για την ονοματοδοσία του τέκνου, για το

θρήσκευμα, για ζητήματα της υγείας του (π.χ.:εμβολιασμός), εκτός από τα

επείγοντα και τα εντελώς τρέχοντα, καθώς και για ζητήματα εκπαίδευσης που

επιδρούν αποφασιστικά στο μέλλον του, εξακολουθούν να λαμβάνονται από τους

δύο γονείς από κοινού, επαναλαμβάνω, ακόμη και όταν την επιμέλεια την ασκεί

μόνο ο ένας από αυτούς.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ο γονέας στον οποίο δεν έχει ανατεθεί η άσκηση

της επιμέλειας έχει το δικαίωμα να ζητά από τον άλλο πληροφορίες για το

πρόσωπο και την περιουσία του τέκνου.

Ποιος προσδιορίζει τον τόπο διαμονής του τέκνου, όταν η επιμέλεια

ασκείται από τον έναν μόνο γονέα με τον οποίο διαμένει το ανήλικο τέκνο;

Για τη μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου που επιδρά ουσιωδώς στο

δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, όταν

δηλαδή πρόκειται για μεταβολή με στοιχεία μονιμότητας, απαιτείται προηγούμενη

έγγραφη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη δικαστική απόφαση που εκδίδεται

μετά από αίτηση ενός από τους γονείς. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε

πρόσφορο μέτρο.

Δικαίωμα και Υποχρέωση Επικοινωνίας:

O γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, έχει το δικαίωμα και την

υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας με αυτό, στην οποία

περιλαμβάνονται τόσο η φυσική παρουσία και επαφή του με το τέκνο, όσο και η

διαμονή του τέκνου στην οικία του. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο

οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο

γονέα σε τακτή χρονική βάση. Ο χρόνος επικοινωνίας του τέκνου με φυσική

παρουσία με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει, τεκμαίρεται στο ένα τρίτο (1/3)

του συνολικού χρόνου, εκτός αν ο γονέας αυτός ζητά μικρότερο χρόνο

επικοινωνίας, ή επιβάλλεται να καθορισθεί μικρότερος ή μεγαλύτερος χρόνος

επικοινωνίας για λόγους που αφορούν στις συνθήκες διαβίωσης ή στο συμφέρον

του τέκνου, εφόσον, σε κάθε περίπτωση, δεν διαταράσσεται η καθημερινότητα

του τέκνου.

Αποκλεισμός ή περιορισμός της επικοινωνίας είναι δυνατός μόνο για

εξαιρετικά σοβαρούς λόγους, ιδίως όταν ο γονέας με τον οποίον δεν διαμένει το

τέκνο, κριθεί ακατάλληλος να ασκεί το δικαίωμα επικοινωνίας. Για τη διαπίστωση

της ακαταλληλότητας του γονέα το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο

μέσο, ιδίως την εκπόνηση εμπεριστατωμένης έκθεσης κοινωνικών λειτουργών ή

ψυχιάτρων ή ψυχολόγων.